WANDELEN: Helden

Tussen Baarlo en Nederweert ligt een stukje mij onbekend Nederland rond Helden, in de gemeente Peel & Maas. Het dichtstbij was ik ooit op een fietstocht langs de Maas tussen Venlo en Kessel (‘Maas en Bree’. In: Siem Sing a Song, 2020).

Start van de wandeling op donderdag, 19 oktober 2023, is bij het Kerkeböske in Helden, een stukje bos rond het voormalige Mariaklooster uit 1929, waarin nu het Streekmuseum Peel & Maas is gevestigd.

Aan de rand van het dorp een eerste kruisbeeld op een kruising, tussen velden met doorgeschoten asperge. Ik neem me voor om het aantal katholieke eretekens op deze wandeling te gaan turven. En dat is één!

Net ten noorden van Helden bereik ik de Kwistbeek bij Zorgboerderij ‘Vinea Cura’ (Wijngaard Zorg) met horeca ‘Helden van Helden’, waar cliënten met een beperking zorgen voor wijngaard en restaurant, en waar wijngaard en restaurant zorgen voor een nuttige dagbesteding van de cliënten. Goed gekozen namen! 

De Kwistbeek ontspringt in Helden en stroomt via Baarlo naar de Maas. De beek wilde nog wel eens voor wateroverlast zorgen, maar mag weer meanderen en gecontroleerd overstromen naar de beemden over erosiebestendige drempels. Op een weilandhek staat het woord ‘baendj’ gegrift en dat schijnt algemeen Limburgs te zijn voor ‘beemd’, grasland langs de rivier.

Ik passeer vele kwekerijen van struiken, waar vooral de grote hoeveelheden laurierkers opvallen naast coniferen. De onbewerkte akkerranden staan vol bloeiend knopkruid, met af en toe plukken boerenwormkruid, avondkoekoeksbloem, zeepkruid en vlasbekje. De onmiskenbare uienlucht is te danken aan de vele akkers met prei en uien.

In een akkerrand komt een mij onbekende plant voor, waarvan slechts een enkeling bloeit. Het blijkt tot mijn grote verbazing gingellikruid oftewel ‘nigerseed’ te zijn (Guizotia abyssinica). Nigerseed ken ik van PROTA (Plant Resources of Tropical Africa) als het belangrijkste oliegewas van Ethiopië, en wist niet dat het inmiddels tot de ingeburgerde flora van Nederland behoort, blijkbaar hier beland als vogelvoer.

Ik kruis nogmaals de Kwistbeek, waar een flinke hoeveelheid witte waterkers in het water groeit. Via uitgestrekte kwekerijen kom ik langs en door de Heldense Bossen. Begin twintigste eeuw zijn hier de stuifzandduinen beplant met naaldbos, maar het is duidelijk dat momenteel de Amerikaanse eik zich hier als een agressieve kolonist gedraagt. Hij krijgt veel nakomelingen, die steeds meer plek innemen en de oorspronkelijke bewoners verdrijven.

Ik heb het idee dat het paddenstoelenseizoen nog niet echt op gang wil komen, met uitzondering dan hier van de gele aardappelbovist. Het is alsof de kiezelsteentjes op waren en Kleinduimpje aardappels is gaan uitstrooien om de weg door het bos terug te vinden. Sommige bovisten zijn opengescheurd en tonen de zwarte sporenmassa aan de binnenwand.

De paddenstoelen die hier wel staan zijn van de Stichting Bosbadenpaden. Ze stimuleren je om een beetje zen te worden door te ‘baden’ in de natuur middels zintuigelijke opdrachten: ‘Ontspan je buik en adem diep in door je neus, adem langzaam uit door je mond’. Sorry, ik doe niets anders.       

Langs de bosrand een grote akker met een gewas dat ik niet meteen aan het blad herken. Bij een uitgetrokken plant zie ik dat het om pastinaak gaat. Er staan vele insectenvallen in de buitenranden van het veld: ‘Psila-protect’ en ‘Goudvallen’. Het betreft de bestrijding van de wortelvlieg (Psila rosae), die een aantal schermbloemigen grote schade kan toebrengen. De goudgele plakvallen monitoren de plaagdruk en de Psila-protect paaltjes bevatten korrels met een intense uiengeur, die de wortelvlieg op afstand houdt. Je zou verwachten dat een akkerrand met prei of uien om een veld pastinaak heen ook voldoende zou moeten zijn om de wortelvlieg buiten de deur te houden. Waarschijnlijk komen het tijdstip van de vlucht van de wortelvlieg en de groei en geur van de prei niet voldoende overeen.

Langs Camping Heldense Bossen en de Koeberg met een klimduin, waar kinderen zich tijdens de herfstvakantie prima vermaken, ben ik weer terug bij de auto. Deze wandeling heeft namelijk de vorm van een acht.

Ik ontdoe me van een warm vest en begin aan de tweede lus door een bungalowwijkje van Helden. De boomvrije strook onder een hoogspanningsleiding is in bezit genomen door brem en Amerikaanse vogelkers.

Midden in het bos een flink veld met verschillende variëteiten lelies. Het is goed dat zo’n zwaar bespoten bollenveld niet dicht bij de bebouwde kom ligt, maar wat is het effect op het omringende bos?

Ik verbruik mijn lunchpakket op een bankje bij een groot veld prei en dat geeft toch wel een extra dimensie aan mijn broodje kaas.

In het bos heeft een Onderduikerskamp gelegen dat in de loop van 1943 is verraden aan de vijand. Ik let wat op de begroeiing: een mooie sleedoorn haag, een pluk hemelsleutel die uit een tuin is ontsnapt, een klimmende bonte wikke en Afrikaantjes langs een akker. Afrikaantjes worden hier waarschijnlijk gebruikt in de rotatie om bodemaaltjes af te vangen.

Enkele kassencomplexen zijn gespecialiseerd in aardbei, maar zijn nu werkeloos tijdens het koude seizoen. Een grote kwekerij is gericht op ‘Square Crops’. Ik denk dat het hier gaat om blokpaprika’s, want ik kan me geen vierkante aardbeien of tomaten voorstellen. Dit tuinbouwgebied gaat vergezeld van een caravanpark voor gastarbeiders van Uitzendbureau ‘AB Werkt’. Bijna uitsluitend buitenlandse kentekens op de parkeerplaats.

Hier kom ik een tweede kruisbeeld tegen, maar ik moet bekennen dat in Helden en omgeving het aantal religieuze straatbeelden reuze meevalt. Nog wel een kapelletje binnen de bebouwde kom waar ooit een kostbaar beeld van Sint Servaes heeft gestaan, dat door de pastoor in 1900 verpatst is en vervangen door een goedkoop beeld van Antonius van Padua. Momenteel zit er echter geen enkele heilige gevangen achter het traliewerk.

[Beeldverhaal]

Gepost: 8 November 2023

Wandelknooppunten: Kerkeböske Helden, 11, 88, 89, 83, 92, 90, 91, 93, 97, 96, 95, 22, 21, 20, 23, 14, 13, 10, 17, 50, 53, 44, 41, 33, 32, 31, 75, 76, 10, Kerkeböske Helden (17 km)