Wandelen: De Vilt

De Vilt is een oude meander die zo’n tienduizend jaar geleden op natuurlijke wijze afgesneden raakte van de Maas. De Vilt wordt gevoed door kwelwater. Na de afsplitsing ontstond er een veenmoeras dat tussen 1850 en 1920 is verveend. De turf voelde viltig aan en gaf het gebied zijn naam. Nu wordt verlanding tegengegaan en resteert een fraai natuurgebied.


De Vilt is gelegen bij het Brabantse Beugen in het Land van Cuijk, tussen Oeffelt en Boxmeer. De naam Beugen is afgeleid van Bougheim en wijst op een nederzetting (heim) in een bocht (boug) van de Maas. Romeinse sporen van bewoning zijn te danken aan de Romeinse ‘snelweg’ van Nijmegen naar Maastricht, die vlak langs Beugen liep.


Vriend Roel vergezelt me op woensdag, 29 maart 2023, zodat ik weer even een update kan krijgen over vroegbloeiers en wat er binnenkort aan lentebloeiers zit aan te komen.   


Start bij de kerk van Beugen. Niet ver van de kerk staat bij een groot grasveld een vreemd metalen kunstwerk zonder uitleg. Je zou er een man in kunnen herkennen, maar het blijkt de vorm weer te geven van het raam van de dakkapel van het voormalige stadhuis dat op deze open plek heeft gestaan.


Bij beltmolen Martinus is de vrijwillige molenaar de wieken aan het opzeilen, want op woensdagen is de molen te bezichtigen. Overal personeelsgebrek, dus middels een spandoek word je uitgenodigd om molenaar te worden.


In buurtschap Helbroek is in het beeld van “ ‘t lèste vèrke” onmiskenbaar een varken te herkennen. De varkenshouderij heeft het buurtschap welvaart gebracht, maar nu krijgt de natuur van de Vilt voorrang. In een hoekje van de berm bloeien de paarse dovenetel, kleine veldkers, grote ereprijs en de zandraket. Ertussen de grote sneeuwroem, een verwilderde tuinplant.


Het wandelpad op de oevers van de Vilt (Grote Vilt) is tevens onderdeel van een fabelroute. Zo kun je via QR-codes lezen over ‘De das en de varkens’ of  ‘De vos en de ooievaar’.    


Het silhouet van een schaatser staat ongeduldig te wachten tot het water van de Vilt weer zal bevriezen en men van heinde en ver hierheen komt om het ijs op te gaan bij de tent met koek-en-zopie.


Langs de oevers van de Vilt volop wilgenkatjes. De boswilg is een van de vroegste bloeiers onder de wilgen. De struik is tweehuizig. De katjes van de mannelijke struik zijn vanwege de uitstekende meeldraden iets opvallender dan de katjes van de vrouwelijke struik.


Op de Moerbaan, een dam door de Vilt, zien we een staartmees en horen een zanglijster, maar zijn melodieuze klanken worden overstemd door het geschreeuw van de tjiftjaf. “Welkom terug in ons land, tjiftjaf, maar hou je een beetje in.” Ook de zwaluwen zijn teruggekeerd. In een boom een grote groep boerenzwaluwen (lange staartpunten) en huiszwaluwen (korte staart), die rondvliegen op zoek naar insecten. Langs de waterkant de gele bloeiwijzen van klein hoefblad en de eerste plukken dotterbloem in bloei.         


We passeren de Oeffeltse Raambeek, die door het gebied stroomt. Deze beek ontspringt in de Overloonse Duinen en stroomt een eind parallel aan de Maas, om bij Oeffelt in de Maas uit te komen. We raken even aan een tweede open water van de meander (Kleine Vilt), ontstaan door kleiwinning. Een volautomatische poldermolen – uiteraard van uitvinder Bosman uit Piershil in de Hoeksche Waard – houdt het waterpeil in de gaten. Vervolgens langs een moerassig deel waar de tweehuizige gagel bloeit in verschillende geel-oranje tinten. Ook de sleedoorn staat in volle bloei. Gewone vogelkers en Gelderse roos bijna.


Een tweede dam door de Grote Vilt heet Kerkepad. Er is hier wat meer bewoning en in een tuin groeit de winterakoniet met zich ontwikkelende vruchtjes boven de karakteristieke bladkransen.


We bereiken Portaal De Vilt, vanwaar je toegang hebt tot het unieke Maasheggenlandschap, als zodanig erkend door het UNESCO Man & Biosphere programma. Eerder fietste ik al eens door dit landschap (‘Mergor in Mosam’. In: Lustrum, 2017) en zag enkele vrijwilligers bezig met de verfijnde kunst van het levende Maasheggen vlechten. In Portaal de Vilt is men recentelijk ook met dit vlechtwerk aan de slag geweest. Er staan zelfs bordjes bij de verschillende secties van de heggen met de namen van de ‘kunstenaars’. Twee weken geleden, op 12 maart, blijkt hier het Nederlands Kampioenschap ‘Maasheggenvlechten’ gehouden te zijn. Ik weet niet wie gewonnen heeft, maar ik vrees dat team ‘De Dörzagers’ iets te ver is gegaan.


Zigzaggend door het prachtige Maasheggenlandschap met de eerste pinksterbloemen in bloei. Nog geen bloei in de heggen, want ze bestaan hoofdzakelijk uit meidoorn, die nog even tijd nodig heeft.


We bereiken de Maasdijk met een bordje Via Valentiniana, de Romeinse snelweg. De naam verwijst naar Valentinianus, keizer van 364–375 A.D.. Hij investeerde veel in infrastructuur en zou in het jaar 368 Ceuclum (Cuijk) hebben bezocht om zijn snelweg te inspecteren.


Langs deze lange rechte dijk bloeit de aalbes en groeien veel exemplaren van de bijzondere steeliep. Eenmaal eerder werd ik geconfronteerd met de steeliep. Dat was in de CGN genenbank voor bomen in de Flevopolder (‘Roggebotzand’. In: Dreamgirls, 2018), waarbij ik dacht dat de collectie tot stand was gekomen door biopiraterij. Maar het ‘stelen’ slaat op de bloemen die op lange stelen staan en daardoor fladderen in de wind (fladderiep).


Roel herkent vlakbij Beugen een oude gespleten stronk van een es, volledig begroeid met mossen en de enige vindplaats in Nederland van schubmos. Hij doet even een poging om opnieuw het piepkleine bijzondere mosje te vinden tussen de gewone stervelingen, maar de benodigde hulpmiddelen ontbreken.


We komen langs een recentere Maasmeander, nog volledig in contact met de hoofdstroom, waar De Boxmeerse Watersport Vereniging een haventje heeft. Vervolgens een lang recht voetpad langs de Maas, en dan door de weilanden terug naar Beugen. Deze lus voegt niet zo veel toe behalve vroegbloeiend fluitenkruid, hondsdraf, gevlekte dovenetel en Maarts viooltje. Heel veel gevlekte aronskelk ook. Enkele lichtgroene scheuten met ranken en bloemknoppen blijken jonge planten heggerank te zijn.            

 


[Beeldverhaal]

 

Gepost: 18 April 2023

 

Klik, Print & Wandel: Vilt-tocht Beugen (15 km)