WANDELEN: De Horsten

Landgoed De Horsten is gelegen tussen Voorschoten en Wassenaar en is eigendom van koning Willem-Alexander. Verschillende leden van de koninklijke familie hebben of hadden er een onderkomen. De oorsprong van het landgoed gaat terug naar prins Frederik (1797–1881), tweede zoon van koning Willem I en jongere broer van koning Willem II, die verschillende kleinere landgoederen (Raephorst, Eikenhorst, Ter Horst) opkocht om een groter jachtgebied (De Horsten) te verkrijgen. In Landgoed De Paauw – nu Raadhuis Wassenaar – aan de andere kant van de Rijksstraatweg (N44) ging hij wonen.

Ik start op vrijdag, 3 maart 2023, bij de ingang aan de Horst en Voordelaan in Voorschoten, maar wandel in eerste instantie langs de buitenrand van het landgoed. Het is nog mistig, maar dat weerhoudt een zanglijster niet om de aanstaande lente te bejubelen. Een mooi pad met knotwilgen en vervolgens een fietspad met de berm vol sneeuwklokjes, narcissen en krokussen, maar ook enkele minder algemene, verwilderde stinsenplanten. Zo kom ik de vroege sterhyacint tegen – en nog wel een witbloemige – als ook de paarse Oosterse sterhyacint. Een bijzonder exemplaar van de narcis trekt mijn aandacht: de hoepelroknarcis (Narcissus bulbocodium), met een wijd uitstaande bijkroon. Verder een vroegbloeiende dwergiris (Iris reticulata?). Speenkruid en witte winterpostelein zijn algemener en komen net in bloei.

Het uitzicht over de weilanden en watertjes onder een deken van mist is bijzonder. Grote groepen meerkoeten houden elkaar gezelschap. Nieuwe eendenkorven zijn recentelijk hier en daar in het water geplaatst.

Nabij de bebouwde kom van Wassenaar ligt een toegangsweg naar Villa Eikenhorst, lang de woning van Willem-Alexander en zijn gezin.

Via een tunneltje passeer ik de N44, de drukke Rijksstraatweg tussen Den Haag en Wassenaar, die verderop overgaat in de A44 richting Schiphol. Een gemeentewerker is in het tunneltje met een rugspuit al het leven aan het uitwissen. Maar hij heeft een goede reden. De muurschildering in het tunneltje wordt namelijk regelmatig beklad met graffiti. De kunstenaar moest al drie keer terugkomen voor herstel. Daarom wordt er nu een beschermende coating op aangebracht. En daarom moeten de onkruiden even wijken.

Eerst een wandeling door de bossen van Landgoed Rust en Vreugd. Op de grens met Landgoed Backershagen staat een betonnen grenspaal met het opschrift ‘Eigen Jagt van Z.K.H. Prins Frederik’. Op de aangrenzende zijde van de paal staat ‘Hoek’. Blijkbaar werd het toenmalige jachtterrein afgebakend met hoekpalen.

Landgoed Backershagen (familie Backer-Hagen) stamt uit het begin van de achttiende eeuw. In de negentiende eeuw werd het toegevoegd aan de bezittingen van prins Frederik. Die gaf de Duitse landschapsarchitect Petzold (1815–1891) opdracht om de verschillende landgoederen tot één geheel te smeden. Dat deed Petzold door middel van een ‘Umfassungsweg’, een soort rondweg. Die ken ik nog van landgoed Twickel, waar hij ook een ‘Umfassungsweg’ aanlegde voor de samenhang en de bereikbaarheid (‘Twickel’. In: Dreamgirls, 2018).

Op Landgoed Backershagen staat een mooie theekoepel op een hoge kunstmatige heuvel. Het landgoed staat niet bekend om de stinsenplanten, maar wel om zijn uitgebreide mosheuvels. Een koppeltje Nijlganzen lijkt zich niet bewust van de kwetsbaarheid van deze vegetatie.

Aansluitend ligt landhuis De Paauw uit eind achttiende eeuw, omgeven door een mooie tuin met waterpartijen. In de Prinsessetuin staat een klein tempeltje met een beeld van Vrouwe De Hoop (‘Spes’), met een bloem in haar hand. Men speculeert dat prins Frederik hierbij zijn echtgenote Louise van Pruisen in gedachten had. In de bijbehorende bloemperken valt mijn oog op een bijzondere varen, de struisvaren. De steriele bladeren zijn verwelkt, maar de fertiele bladeren staan nog fier overeind.

Ik ga weer onder de N44 door – Erik Hazelhoff Roelfzema tunnel – om De Horsten te betreden bij de Wassenaarse ingang aan de Papeweg. Gele bloei wordt onderweg verzorgd door de forsythia.

Ik ben niet erg onder de indruk van het beboste deel van het landgoed, afgezien van een prachtig Theepaviljoen (gebouwd in 1861 als ‘schiethuis’) en de kunstmatige Seringenberg, opgeworpen in 1791. Vanaf de berg een mooi zicht op de skyline van Den Haag. De seringen zijn aan het uitbotten, maar er is uiteraard nog geen spoor van paarse bloei en bloemengeur. Het oude bos biedt wel gelegenheid aan enkele spechten om elkaar van repliek te dienen.

De terugtocht over een smalle tiendweg door de weilanden is van een grote schoonheid, met rozetjes van harig wilgenroosje die uit de grond schieten en spruiten van de gele lis langs de waterkant. Door de rietpluimen schemeren nog enkele Haagse ministeries. Kamperfoelie klimt in de rietstengels omhoog.  

Naar analogie van Route 66 in de Verenigde Staten (‘Main Street of America’) en Route 34 in Drenthe (‘Hunebed Highway’) zou je deze wandeling Route 44 (‘King’s Garden Path’) kunnen noemen. De drukke N44 is heel vaak zichtbaar en het verkeersgeluid nooit ver weg (behalve bij uitgang Voorschoten). Ach, zelfs een koninklijke wandeling valt een beetje tegen na het bezoek eergister aan Landgoed Elswout!   

[Beeldverhaal]           

Gepost: 23 Maart 2023

Mooisteroutes.nl: Een koninklijke wandeling (15 km)