FIETSEN: Groene Meierij

Nationaal Landschap ‘Het Groene Woud’ is de driehoek tussen Den Bosch, Tilburg en Eindhoven, met een grote variatie aan kleinschalige natuurgebiedjes, die aaneen moeten worden gesmeed. Het gebied komt overeen met de ‘Meierij van ’s-Hertogenbosch’. De naam ‘Het Groene Woud’ is bedacht achter een bureau, of erger nog: in café ‘Het Groene Woud’ in Liempde, waar de eerste vergadering over de inrichting van het groene hart van Brabant plaatsvond. De naam ‘Meierij’ heeft een historische oorsprong. Ik zou daarom de naam ‘Groene Meierij’ logischer hebben gevonden (‘Het Groene Woud’. In: Tureluren, 2014).

Ik start mijn fietstocht op donderdag, 26 oktober 2023, in Schijndel. Het kost me wat gepuzzel om Schijndel in de goede richting te verlaten. Door deze omzwervingen valt het me op dat Schijndel rijk is aan sculpturen, zoals een mooi beeld van een acrobaten duo. Het is mistig en daardoor veel kouder dan ik had voorzien. Vooral mijn handen aan het stuur verkleumen.

De mist maakt wel het landschap mysterieus. Enkele wollige schapen in de mist hebben ‘blauwkont’ in plaats van blauwtong. Ze hebben ‘bezoek’ gehad van de ram met een blauw stempelkussen op de borst. De ram weet zo waar hij al geweest is en de boer weet – door periodiek de kleur van het stempelkussen te wisselen – wanneer hij ongeveer de lammetjes kan verwachten. 

Via dorp Gemonde – op een natuurlijke verhoging (‘mons’), in dit geval langs de Dommel – bereik ik het Dommelkanaal bij Boxtel. Middels dit kanaal is de Dommel, die dwars door het centrum liep, omgeleid. Men probeert momenteel wel de oude loop zo veel mogelijk in ere te herstellen.

Langs de oevers van het Dommelkanaal zijn lichtgroene drijvende eilandjes te zien van de grote waternavel, een problematische aquariumplant die de Dommel dreigt te verstikken. De schoonmaakacties hebben wel effect, want het lijkt minder erg dan een paar jaar geleden (‘Dommel’. In: Eigen land laatst!, 2021).

Via een stukje van de oorspronkelijke rivierloop aan de zuidkant van Boxtel, kom ik bij het dertiende-eeuwse Kasteel Stapelen, zeer fotogeniek in de mist. In Rampjaar 1672 bracht Lodewijk XIV enkele nachten door op het kasteel. Vanaf 1915 tot een paar jaar geleden was dit het hoofdkwartier van de Nederlandse Paters Assumptionisten, een soort onderafdeling van de Augustijnen (Augustijnen van de Assumptie), gericht op missie en katholieke journalistiek. Maar de ondersoort is aan het uitsterven en het kasteel is aan een particulier verkocht.      

Onder de drukke spoorbaan Eindhoven–Den Bosch door, langs vele boomkwekerijen (onder andere van jonge Amerikaanse amberbomen) naar landschapsreservaat de Mortelen. Terwijl ik het informatiebord ‘Oerwoud en Arcadië in één’ sta te lezen, dartelt een roodborstje brutaal om me heen, maar het is nog te vroeg voor de lunch.

Op de leemgronden van de Mortelen, waar vroeger stenen van werden gebakken, liggen kleinschalige percelen omgeven door houtwallen. De grillige patronen laten zien dat de landbouwgrondjes aan de ruilverkaveling zijn ontsnapt. Drogere akkers en dennenbossen wisselen af met drassige weilandjes en elzenbossen.

Op weg naar Oirschot bloeit knopherik in de akkerranden. Een grote akker staat vol met verschillende koude-tolerante kolen waaronder boerenkool, witte kool en rode kool. De palmkool leent zich nog het mooiste voor een bijzondere foto.

Ik bereik het kerkplein van Oirschot rond de karakteristieke gotische basiliek met de stompe toren. Verschillende horecagelegenheden rond het plein zijn al in Halloween stemming, overgroeid met spinnenwebben en versierd met uitgeholde oranje pompoenen. Zaterdag 28 oktober is het plein afgesloten en kun je in de avond een griezeltocht lopen van vier kilometer door de binnenstad. Officieel is Halloween overigens op 31 oktober, de avond voor Allerheiligen.        

Via de prachtige fietsbrug Stönner-Meijwaard passeer ik het Wilhelminakanaal. Deze moeilijke naam bewijst eer aan Stönner en Meijwaard, twee militairen van de Prinses Irene Brigade, die hier in 1944 het leven lieten tijdens gevechten met de Duitsers. Dit verklaart dan ook de naam van de volgende brug over het kanaal, de Prinses Irene Brigadebrug.

Het bezoek aan Oirschot gaat overigens gepaard met harde knallen afkomstig van de Oirschotse Heide, waar geoefend wordt door militairen van één van de grootste kazernes van Nederland.

Ik steek het Wilhelminakanaal pas weer over via de Miekoeksebrug, vernoemd naar ene Mie die koeken verkocht aan de werklui tijdens het graven van het kanaal (‘Campina’. In: Paradijs, 2022).

Vanaf de smalle brug mooi zicht op deze waterloop, een aftakking van de Zuid-Willemsvaart bij Helmond om Eindhoven en Tilburg met de Maas te verbinden.

Nu de herfst toeslaat en bladeren versneld verkleuren en afvallen, springen des te meer de vruchten in het oog: meidoorn, sleedoorn, kardinaalsmuts, Gelderse roos, rozenbottel, sneeuwbes, zuurbes. Houtduiven zoeken elkaars gezelschap om samen de kou te trotseren.

Buurtschap Straten is een beschermd dorpsgezicht met centraal de Antoniuskapel. Sint Antonius Abt (251–356) zou tijdens een pestepidemie een wonder hebben verricht in deze contreien waardoor de ziekte verdween.

‘Hier groeien huizen’ staat op een groot spandoek voor een veld met een prachtig wuivend gras in volle bloei: olifantsgras (Miscanthus), een vezelrijk gewas dat verwerkt wordt in bouwmaterialen. Overigens heb ik nog nooit een spandoek gezien bij een veld voedermais met de tekst ‘Hier groeien varkens’.

Ik fiets weer door de Mortelen met twee naburige landgoederen, Heerenbeek en Velder. Beide landgoederen bestaan uit oude aaneengesloten leembossen met een rijke flora en fauna. Op de grens van de twee landgoederen heeft men een open stuk van een laan voorzien van nieuwe laanbomen. Het is de Amerikaanse tulpenboom (Liriodendron) met zijn grote, bijzonder gevormde bladeren.  

Bij Liempde zit ik pas echt midden in het Meierijse Peppellandschap. Populieren zijn hier in grote hoeveelheden aangeplant, ook als laanbomen langs de wegen. Vaak staan ze in een bocht met z’n allen naar buiten gebogen, net alsof ze uit de bocht zijn gevlogen. Populieren bedienden de  klompenindustrie in deze streken.

Bij buurtschap Kasteren, ten noorden van Liempde, passeer ik de Dommel. Er zit flinke vaart in de stroming door de overvloedige regen. Opnieuw valt me op dat de hoeveelheid grote waternavel beperkt is.

Ook hier een straatkapel gewijd aan Sint Antonius Abt, die van oudsher aangeroepen werd in de strijd tegen de ‘coortse’. Het beschermende omhulsel van het heiligenbeeld zit vol met gele ‘post it’ stickertjes met wensen en bedankjes. Sommige heel specifiek (‘Voor Truus’), andere iets algemener (‘Voor alle boeren in NL’) of helemaal universeel (‘Voor alles’). 

Ik passeer de Ollandse Waterloop, een zijriviertje van de Dommel bij dorp Olland, en dan enkele rails in het wegdek van het ‘Duits lijntje’, restant van de voormalige spoorlijn Boxtel–Wesel. ‘Olland’ is geen (Franse) verbastering van ‘Holland’, maar komt waarschijnlijk van ‘Onlant’ (slechte grond).

[Beeldverhaal]

Gepost: 13 November 2023

Mooisteroutes.nl: Meierschots rondje (60 km)