WANDELEN: Epse & Oxe

Epse & Oxe, het klinkt een beetje als Fokke & Sukke, maar het zijn toch echt twee dorpjes op de grens van Gelderland en Overijssel. Op woensdag, 5 april 2023, start ik mijn dagwandeling in Epse, gelegen tussen Deventer en Gorssel. Het belooft een prachtige zonnige, frisse lentedag te worden en dan schieten de lentebloeiers de grond uit.

Langs de parkeerplaats van S.V. Epse bloeit volop de mahoniestruik, ook wel gele hulst of druifstruik genoemd, een veel aangeplante sierstruik in parken en plantsoenen. Als tropenganger denk ik bij mahonie aan de kostbare roodbruine tropische houtsoort. Ik heb geen idee waar de druifstruik zijn naam ‘mahonie’ aan te danken heeft.

Ik heb dorp Epse nog niet verlaten of ik heb meteen weer het gevoel dat ik door de tjiftjaf gestalkt word. De Olthofsweiden vormen een mooie groene buffer tussen het dorp en de A1. Er zijn enkele poelen gegraven met slangenhopen erlangs. Mijn hoop op zonnende ringslangen is snel vervlogen.

De pinksterbloem begint voorzichtig te bloeien. Ik moet de zandraket niet verwarren met de vroege veldkers, die beide nu bloeien. Naast de verschillen in het blad, maken de hauwtjes van zandraket een karakteristieke knik met de vruchtstengel. Plukken look-zonder-look laten zich steeds vaker zien.

In het Epserbosch nog meer waterpartijen. Mevrouw Zwaan zit te broeden, meneer Zwaan jaagt de grauwe ganzen weg. Kamperfoelie groeit overal in andere struiken omhoog, maar bloeit voorlopig nog niet. Dat geldt wel voor de bosanemoon, vaak in een mengsel met speenkruid. Ook de aalbesstruiken staan in bloei. Heel in de verte ontwaar ik een grazende ree.

Ik kruis de Dortherbeek, die hier de grens vormt tussen Gelderland en Overijssel. Deze beek stroomt richting Deventer, om via de Schipbeek uit te monden in de Gelderse IJssel. Een korte zijsprong langs deze beek confronteert me met een kale, zeer doornige struik: een juveniele robinia (steunblaadjes zijn omgevormd tot doornen). De gele bloeiwijze van klein hoefblad steekt hier en daar uit de bodem, een grauwe gans vliegt geschrokken op uit de rietkraag en geeft me zo zicht op een nest met een zestal knoeperts van eieren, een koppeltje Nijlgans zwemt al trots rond met een zestal kuikens.

Ik steek de beek en daarmee de provinciegrens over, van de Achterhoek naar Twente (Salland) en zit meteen in het aloude agrarische buurtschap Oxe met landgoed De Oxerhof. Op het gazon bij het landhuis staat een bronzen beeld met twee vrouwenfiguren en de tekst ‘Mogen zij een levend teken blijven’. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd landhuis De Oxerhof door de Duitsers gevorderd en gebruikt als SD-gevangenis. Vlak voor de bevrijding werden op 5 april 1945 tien van de veertig gevangenen op deze plek vermoord. Een beeld dus om de duistere gebeurtenissen in landhuis en landgoed een plek te geven.

Rondom bloeit in het bos de grote veldbies (lange haren op de bladrand) en enkele stinsenplanten zoals Oosterse sterhyacint, sneeuwroem en een mij onbekend, klein veelbloemig plantje. Het blijkt een Epimedium of  elfenbloem te zijn, waarschijnlijk Epimedium alpinum, een stinsenplant uit warmere streken die in Nederland ingeburgerd raakt. Veel soorten in het geslacht zouden libido-verhogende eigenschappen hebben. De ontdekking wordt toegeschreven aan een Chinese geitenhoeder, die zijn kudde (of zichzelf?) niet meer in bedwang kon houden na het eten van de blaadjes (‘geil geitenkruid’ in het Chinees). Het is puur toeval dat Epimedium verwant is aan de eerder genoemde mahoniestruik: beide uit de Berberis familie.        

Deel van het bos is een rabattenbos. Holenduiven, groene spechten en boomklevers laten zich horen. Op zekere plek komen vele jonge plantjes Salomonszegel boven de grond. En prachtig opgerolde jonge bladeren van de brede stekelvaren duiken op uit de ondergrondse wortelstok.

Nogmaals twee reeën die rustig grazen in de weilanden. De Driekieftenweg herinnert aan een pleisterplaats die reizigers binnenlokte met een bord waarop een afbeelding van drie kieviten en de spreuk: ‘Deze drie kieviten kunnen u niet vermaken, kom binnen en proef de drank, dat zal u beter smaken’.

Meneer de Weerd meldt op een bordje in een weiland dat hij het perceel bevrijd heeft van mollen. Hij verklapt niet hoe hij ze gemold heeft.

Ik bereik de brug over de Dommerbeek, een beek die rechtstreeks afwatert op de Gelderse IJssel. Op de oever een solitaire pluk dotterbloem in bloei. Onder water grote hoeveelheden van het varenachtige blad van de waterviolier.

Tot slot het Hassinkbos waar ooit een landhuis heeft gestaan dat de Tweede Wereldoorlog niet heeft overleefd door bombardementen van de geallieerden. Het is een oud bos met vele monumentale bomen en relatief weinig ondergroei. De fundamenten van de kassen worden opgevrolijkt door grote groepen voorjaarshelmbloem en bosanemoon.

[Beeldverhaal]

Gepost: 25 April 2023

Mooisteroutes.nl: Epser Landleven (17 km)