1800

President VS (John Adams) betrekt Witte Huis.

Moge Donald Trump het pand spoedig verlaten.

1795

‘Wat nu, wat nu’, zei Pichegru, toen hij met zijn troepen voor de grote rivieren stond.

Geen probleem. De rivieren waren door de strenge winter bevroren.

1785

VS nemen dollar (daalder) als munt.

De dollar is gewoon een daalder waard voor kolonisten Jan en Kees (Yankees).

1784

Benjamin Franklin (1706–1790) vindt dat we in de zomer vroeger moeten opstaan om langer van het daglicht te profiteren en kosten te besparen.

Zomertijd! Dat ga je toch niet afschaffen?

1781

Planetarium in Franeker gereed.

Uranus ontbreekt, want die wordt pas in datzelfde jaar ontdekt. Er is geen plek meer aan het plafond.

1780

Oprichting D.E. door Douwe Egbertszoon.

Dat klopt niet, zie koffieverpakking. ‘Sinds 1753’. In dat jaar opende zijn vader Egbert Douweszoon een koffie, thee en tabakswinkel in Joure.

1773

Amsterdam gure stad door de vele diefstallen.

Nu een gure stad door de vele liquidaties.

1766

Mosasaurus (Maashagedis) opgegraven in mergelgroeven Maastricht.

Leefde ongeveer 70 miljoen jaar geleden, maar stierf 65 miljoen jaar geleden uit, samen met de andere dino’s. Stoffelijk overschot in Naturalis.

1760

Eerste kennismaking met de Hottentotten.

Reden voor de Hottentottententententoonstelling.

1755

De Grebbelinie is klaar.

Laat Napoleon maar komen. En de Duitsers.

1747

Klootschietwedstrijd om geld in Overijssel ontaardt omdat de verliezers uit Oldenzaal geen geld bij zich hebben.

Na het klootschieten zou ik ook platzak zijn.

1741

Koudste winter, gevolgd door koudste zomer van de eeuw.

Maar dat wisten ze pas in 1800.

1740

Aantal wolven in Salland neemt toe.

Toen deed men er alles aan om ze kwijt te raken.

1735

Linnaeus promoveert aan Universiteit van Harderwijk op een proefschrift over malaria.

Spotrijmpje: ‘Harderwijk is een stad van negotie, men verkoopt er bokking, blauwbessen en bullen van promotie’.

1734

Opstand tegen VOC dreigt in Ceylon vanwege hoge straffen ter bescherming van kaneelboom.

In 2014 maken wij tijdens een gezinsvakantie een tochtje op het ‘kaneelkanaal’, 120 kilometer Nederlands kanaal met als doel om de kaneel snel naar de pakhuizen in Colombo te vervoeren.

1731

Paalworm tast houten dijken en stuwen aan.

1730

Kan het paaltje van dit jaartal niet vinden.

Paalworm?

1726

Staten-Generaal organiseren Staatsloterij.

Heb mijn deelname gestaakt sinds de deelname van niet-verkochte loten aan de Trekking.

1722

Jacob Roggeveen ontdekt een eiland in de Grote Oceaan met 260 manshoge stenen hoofden.

Het is Paaszondag, dus noemt hij het eiland Paaseiland (en niet Hoofdeiland).

1720

‘Quincampoix of de Windhandelaars’, blijspel van Pieter Langedijk over de aandelenhandel in koffiehuis Quincampoix in Amsterdam.

Niets nieuws onder de zon! Nu kijken we naar ‘The Wolf of Wall Street’ en ‘De Prooi’.

1717

Kerstvloed, grootste watersnoodramp in het noorden.

250 jaar later, na nog een aantal (bijna)rampen, wordt besloten de Lauwerszee af te sluiten.

1715

Totale zonsverduistering in Nederland op 3 mei.

De volgende is pas op 7 oktober, 2135.

1713

Vrede van Utrecht maakt einde aan twaalfjarige Spaanse Successieoorlog (1701–1713).

Een Brits-Hollandse vloot verovert Gibraltar in 1704. Gibraltar wordt bij de vrede aan Engeland toegewezen; had dus ook van ons kunnen zijn!

1710

VOC ontruimt Mauritius, niets meer te halen.

Een blijvende herinnering is de naam van het eiland die refereert aan prins Maurits van Oranje. 

1707

Pannerdensch Kanaal geopend (Rijn/Waal splitsing  verplaatst van Lobith naar Pannerden).

Wat door Menno van Coehoorn was bedoeld als een barrière tegen vijandelijke legers, vanwege de verzanding van de (oude) Rijn, wordt de hoofdverbinding tussen Boven- en Neder-Rijn.

1705

Cornelis Chasteleijn (1647–1714) schrijft kritisch boek over VOC.

Veel eerder dus dan de Max Havelaar van Multatuli over het Nederlandse Bestuur (1860)!

1700

Republiek stapt over van de Juliaanse op de Gregoriaanse kalender. Op 30 november verspringt kalender ineens naar 12 december.

Geen Sinterklaas dat jaar!

1692

Aardbeving in de Zuidelijke Nederlanden.

Een van de grootste aardbevingen ooit in West-Europa (6,3). 300 jaar later Roermond (5,8).

1685

Menno van Coehoorn publiceert zijn ‘Nieuwe Vestingbouw’.

Hij woont in het kleine Friese dorp Wijckel in Slot Meerenstein. Na zijn dood een praalgraf in de dorpskerk.

1683

Van Leeuwenhoek ontdekt dat zijn mond vol zit met duizenden bacteriën.

Wat zal-ie geschrokken zijn. En toen wist men nog niet eens dat mondbacteriën in verband worden gebracht met talloze ernstige ziektes.

1677

Praalgraf van Michiel de Ruyter voltooid in Nieuwe Kerk in Amsterdam.

Hij ligt op de tombe afgebeeld op zijn rechterzijde (dood in het harnas). Menno van Coehoorn ligt op zijn linkerzijde (natuurlijke dood).

1675

De Deen Rømer berekent de lichtsnelheid op 225 [sic] km/s; lichtafstand zon: 11 minuten.

De WTP redactie is hier een factor duizend vergeten. Rømer zat aardig in de buurt van de 300.000 km/s; lichtafstand zon is iets meer dan 8 minuten.

1674

WIC (1621–1674) opgeheven na verlies Brazilië aan Portugal en Nieuw-Nederland aan Engeland.

Maar een jaar later wordt de Nieuwe WIC opgericht (1675–1792) omdat er nog veel vraag is naar slaven!

1673

Bommen Berend heer en meester in Overijssel.

Ik moet maar eens samenvatten hoe Bernhard von Galen, bisschop van Münster, mijn wandel & fietstochten heeft verlevendigd.

1672

Rampjaar 1672.

Te veel ellende om op te noemen.

1664

Stier uit Wijhe ter dood veroordeeld omdat hij zijn baas had dood gestoten.

Zo gek is dat niet. Alleen doen we het tegenwoordig zonder rechtszaak: dolle dieren worden afgemaakt.

1662

Laatste Dodo gezien voor de kust van Mauritius.

De tv-serie Dappere Dodo uit mijn jeugd verwijst niet naar deze Dodo, maar is ontleend aan de Friese heilige Dodo van Haske.

1658

VOC verovert Portugese vesting op Ceylon.

Vervolgens bouwen de Hollanders in Galle een enorm fort, kilometers in omtrek, met muren bestand tegen kanonskogels en – 350 jaar later – tegen de tsunami van 2004.

1650

Er wonen 500 miljoen mensen op aarde.

In Nederland naar schatting ongeveer 1 miljoen!

1648

Vrede van Münster, einde Tachtigjarige Oorlog. WIC mag dus geen Spaanse schepen meer kapen.

Elk voordeel heeft zijn nadeel! Kans op nog een Zilvervloot verkeken.

1647

Pieter Stuyvesant Gouverneur van Nieuw-Nederland (Amerikaanse oostkust).

Moet eens wat meer over hem te weten komen, met name zijn contacten met Johan Maurits van Nassau-Siegen in Brazilië over de slavenhandel.

1646

Eerste slaven uit Afrika komen aan in Nieuw-Amsterdam.

Waarschijnlijk via Curaçao waar Stuyvesant nog Directeur is.

1644

Gouverneur van Nederlands-Brazilië, Johan Maurits van Nassau-Siegen, dient zijn ontslag in. Zijn Mauritshuis in Den Haag is klaar.

Tijdens de ‘house-warming party’ shockeert hij zijn gasten door zes meegereisde indianen een woeste krijgsdans in hun nakie te laten opvoeren.

1641

Handelspost van VOC op Desjima in Japan (enige contact met Westerse Wereld tot 1853).

1637

WIC verovert Elmina.

Johan Maurits van Nassau-Siegen verovert vanuit Brazilië het slavenfort Elmina aan de Goudkust (Ghana) op de Portugezen.

1636

Johan Maurits van Nassau-Siegen Gouverneur van Nederlands-Brazilië voor de WIC.

Hij sticht Mauritsstad bij Recife.

1628

Piet Hein verovert Zilvervloot bij Cuba.

Dit maakt de belegeringen van Breda en Den Bosch door Frederik Hendrik mogelijk, een keerpunt in de Tachtigjarige Oorlog.

1626

Peter Minuit koopt namens Nederland voor 60 gulden en wat spulletjes het eiland Manhattan van indianen.

Een leuke aankoop (Nieuw-Amsterdam) voor Nieuw-Nederland aan de Amerikaanse oostkust.

1621

Gouverneur-Generaal Coen (VOC) richt slachting aan op Banda voor het monopolie op nootmuskaat en foelie.

Slaven nemen het werk van de inlanders over.

1612

Beemster drooggemalen dankzij Jan Adriaensz Leeghwater (1575–1650).

De droogmakerij met een regelmatige verkaveling in vierkanten is Werelderfgoed sinds 1999. Het overlapt deels met de Stelling van Amsterdam, Werelderfgoed sinds 1996.

1606

Willem Janszoon met De Duyfken naar Nieuw-Guinea, maar ontdekt Australië.

1604

Laatste Supernova in ons Melkwegstelsel overal te zien.

Deze Ster van Kepler gloeit nog steeds na.

1602

Hamlet: ‘To be or not to be, that’s the question’.

Is het beter om te leven dan wel dood te zijn? Daar ga ik nog eens over nadenken.