1400

In Europa leven 52 miljoen mensen, in Amsterdam 3000.

1397

Willem Beukelszoon uit Biervliet, die – volgens sommigen ten onrechte – wordt beschouwd als uitvinder van het haring kaken, zou in dit jaar zijn overleden (maar dat is in elk geval onjuist).

Zolang er zich geen andere uitvinder meldt houden we het op Willem Beukelszoon, wanneer die ook geleefd moge hebben. Dan hoeft vadertje Cats zijn puntdicht niet te herzien. En Biervliet kan zijn standbeeld houden.   

1393

Het prinsdom Orange in Zuid-Frankrijk komt in bezit van de familie Châlon.

Hiermee wordt de kiem gelegd voor het Huis van Oranje, want over 150 jaar zal Willem van Nassau het prinsdom erven van zijn oom René van Châlon.

1391

Hof van de Chinese keizer verbruikt dit jaar 720.000 vel toiletpapier, waaronder 15.000 vel door de keizerlijke familie.

Welke fetisjist verzamelt dit soort nietszeggende feitjes? Stel dat de keizerlijke familie maar 15 personen groot is, dan betekent dat slechts drie velletjes per dag. Ik verbruik meer.

1390

De Heer van Almelo verleent aan een groep Friese kolonisten, ‘den vrijen Vriezen’, het recht een veengebied in Twente te ontginnen. Ontstaan van Vriezenveen.

Niet alleen Vriezenveen, maar ook Vreeswijk, Vriezenbroek, en Victor van Vriesland hebben we aan de Friezen te danken. En natuurlijk schaatsen, want daarvoor moet het vriezen.

1387

Inwijding kerk van Windesheim, hoofdklooster van de Beweging Moderne Devotie, opgericht door Geert Grote (1340–1384).

In het dorp Windesheim, tussen Zwolle en Wijhe, herinnert weinig aan dit complex. De voormalige brouwerij doet nu dienst als protestantse kerk.

1376

Paus Gregorius verhuist van Avignon naar Rome: einde Babylonische Ballingschap van de pausen die 67 jaar heeft geduurd.

Kerk en (Franse) Staat zijn weer gescheiden.

1375

Bisschop van Utrecht verbiedt de geestelijken overtreding van het celibaatsgebod.

Dat verbod heeft niet standgehouden.

1374

Koning Edward III van Engeland schenkt hofschrijver Geoffrey Chaucer (1343–1400) voor zijn verdiensten een gallon wijn per dag voor de rest van zijn leven.

Of voor de rest van zijn lever!

1364

Leider Gajah Mada van het Rijk Majapahit sterft. Hij staat symbool voor de eenheid van Indonesië.

Staatsfilosofie Pancasila: één land, één natie, één taal. Knap dat Soekarno het enorme eilandenrijk Indonesië bij elkaar heeft gehouden. Alleen Papoea is een etterende wond.

1363

Kampen ruilt zijn aanspraak op een deel van de polder Mastenbroek in voor het Kampereiland.

Een geniale zet. Kampereiland was toen niet veel meer dan enkele buitendijkse eilandjes. Door aanslibbing en inpoldering vertienvoudigde het oppervlak. Kampen is nog steeds eigenaar en verpacht de grond aan boeren. Er staan slechts solitaire boerderijen met een gevelsteen die het Erfnummer en het Verpachtingsjaar  weergeeft. 

1358

Geert Grote (1340–1384) studeert af in Parijs en zou later bekend worden als stichter van de Beweging Moderne Devotie en schrijver van ‘De Navolging van Christus’.

Dit laatste klopt niet. Thomas a Kempis (1380–1471) schreef ‘De imitatione Christi’, maar hij was wel een volgeling van Geert Grote.

1345

De Friezen verslaan Graaf Willem IV van Holland.

Bij de Rode Klif in Gaasterland kun je ieder jaar de Slag nog bijwonen: ’Slach bij Warns, 26 septimber, tiid: 13.45 oere’. Motto: ‘Leaver dea as slaef’.

1335

In Zweden wordt de slavernij afgeschaft.

Die Zweden waren er vroeg bij. Maar zij hadden ook geen koloniën.

1325

Ibn Battuta (1304–1369) gaat vanuit Tanger op hadj naar Mekka, maar reist vervolgens de hele Islamitische wereld af. Hij is één van de grootste reizigers ooit.

Bijna 25 jaar later (1349) keert hij terug in Fez en maakt zijn reisverslag (Ibn Battoeta: De Reis, 1997).

1324

Paus Johannus XXII in Avignon keert zich tegen ritmische kerkmuziek.

Gelukkig heeft hij de ‘Beatmis’ niet meegemaakt. En ook niet het liedje ‘Sur le pont d’Avignon…’

1323

De vuurtoren Pharos in Alexandrië (uit derde eeuw v. Chr.), één van de zeven klassieke wereldwonderen, raakt beschadigd door een aardbeving. Terschelling begint bouw Brandaris.

Dat vind ik nou geweldig van die Terschellingers om zo je solidariteit te tonen.

1315

Cairo grootste stad ter wereld.

Nu is het Tokio. In 2030 waarschijnlijk Delhi.

1311

Kathedraal Lincoln hoogste gebouw ter wereld (zo’n 15 meter hoger dan de 146 meter van de Cheops piramide).

Dat blijft zo tot de spits van de vieringtoren instort tijdens een storm in 1548 en niet wordt herbouwd.

1300

Langs de Langbroekerwetering staan tal van kastelen.

Deze wetering was een mooier en beter bevaarbaar alternatief voor de (Kromme) Rijn en daarom geliefd voor buitenplaatsen. Fiets maar eens langs Sterkenburg, Leeuwenburgh, Hinderstein, Lunenburg en Sandenburg.

1295

Sneek brandt helemaal af (op twee huizen na).

Mijn ouderlijk huis staat nog fier overeind.

1288

Bij wet mogen in Schotland vrouwen in schrikkeljaren de man ten huwelijk vragen. Bij weigering moet een boete worden betaald aan de afgewezen bruid.

Dus heren Schotten, blijf dit jaar uit de buurt van lelijke vrouwen. Als lelijke vrouw zou ik elke dag een aanzoek doen aan een knappe man en zo 365 boetes innen, pardon... 366!

1283

‘Libro de los Juegos’ (Boek van de Spellen) komt uit in Spanje, met onder andere schaak, dobbelen en backgammon. De meeste spelen zijn van Arabische oorsprong.

Nog iets dat we aan de Moren te danken hebben behalve het Alhambra, de Mezquita, de Giralda en Arabische hengsten.

1280

Stormvloed: ontstaan Lauwerszee.

In 1969 wordt de Lauwerszee, na een aantal (bijna-)rampen, afgesloten met een dijk, tot chagrijn van de Groningse vissers uit Zoutkamp, maar tot genoegen van de Friezen in Dongeradeel.

1271

Flevomeer gaat over in Zuiderzee.

Door stormen wordt veel veen weggeslagen en gaat het binnenmeer Lac Flevo over in de Zuiderzee. Pas in 1932 maken we er met de Afsluitdijk het IJsselmeer van.

1263

De Graaf van Gelre verleent Wageningen stadsrechten.

Maar de echte ontwikkeling van Wageningen begint pas bij de oprichting van de Rijks Middelbare Landbouwschool in 1876, nadat de Gemeente Wageningen de Bassecour aan het Rijk schenkt.

1252

Paus Innocentius IV: martelen van ketters toegestaan.

Nou, dat is een hele verbetering na het vermoorden van de Katharen.

1250

Omringdijk West-Friesland klaar.

Een dijk van 126 kilometer lengte van Alkmaar-Noord naar Schagen, dan naar Medemblik in het oosten, vervolgens naar Enkhuizen en Hoorn in het zuiden, en weer westelijk naar Alkmaar-Noord. West-Friesland werd destijds helemaal door water omgeven.

1244

Katharen in Montségur geven zich over.

Zo’n 200 Katharen kiezen ‘vrijwillig’ voor de brandstapel omdat ze zich niet willen bekeren tot de officiële leer.

1234

Twente wordt geteisterd door een wolvenplaag.

Canis lupus concurreert met Homo sapiens voor de top van de voedselketen. De wolf eet jonge kinderen en de mens krijgt een beloning voor het doden van een wolf.  

1228

Rudolf van Coevorden, verantwoordelijk voor de dood van de Bisschop van Utrecht, moet als boetedoening een klooster stichten met 25 nonnen.

Het buurtschap Zwartewaterklooster ligt tussen Zwartsluis en Hasselt in het prachtige veenweidegebied De Olde Maten. Een vreemde penitentie trouwens! Waarom geen klooster voor oud-strijders?

1227

Slag bij Ane.

De machtige Bisschop van Utrecht, Otto van Lippe, sneuvelt in de veldslag tegen zijn vazal Rudolf van Coevorden. Wat de Slag bij Warns is voor de  Friezen is de Slag bij Ane voor de Drenten.

1212

Slag bij Las Navas de Tolosa tussen Spanjaarden en Moren. Einde macht Almohaden in Spanje.

De overwinning van de Asturiërs op een leger van de Moren in 722 ergens in het noorden van Spanje wordt wel gezien als het prille begin van de ‘Reconquista’. Maar de Slag bij Las Navas de Tolosa in het noorden van Andalusië is de genadeklap.

1206

Begin heerschappij Dzjengis Khan.

De Mongoolse ‘Opperste Leider’ begint zijn veroveringen die zullen leiden tot het grootste wereldrijk qua oppervlak. Ik moet altijd aan hem denken tijdens het eten bij Brownies & Downies.